B5 vitamini (Pantotenik asit) Faydaları ve Eksikliği

Pantotenik asit olarak da bilinen B5 vitamini, vücuttaki tüm canlı hücrelerde bulunan ve suda çözünen bir vitamindir. Günlük diyet ile alınan gıdalar genellikle B5 vitamini (pantotenik asit olarak da bilinir) açısısından zengin olduğundan bu vitaminin eksikliği çok sık rastlanan bir durum değildir.

Pantotenik asit vücudunuza ne işe yarar? Çalışmalar, bu vitaminin vücutta aşağıdakileri içeren rollere sahip olduğunu göstermiştir:

• Besin maddelerini enerjiye dönüştürmek

• Kan şekerinin dengelemek

• Kötü kolesterolü düşürmek

• Yüksek tansiyonu düşürmek

• Sinir hasarını önlemeye yardımcı olmak

B5 vitamininin üretilmesine yardımcı olduğu enerji aslında beyindeki nörotransmitterleri harekete geçiren enerjidir. Bu nörotransmitterler vücut boyunca kimyasal sinyaller taşır. Bu rolü nedeniyle pantotenik asit, sinir sisteminin sağlığını ve çok daha fazlasını korumak için son derece önemlidir.

B5 vitamini suda çözünen bir vitamindir. Diğer B vitaminleri gibi bu vitamin de enerji metabolizmasında rol oynar ve enerji üreten kimyasal reaksiyonlarda koenzim görevi görür. Özellikle, yediğimiz gıdalardaki yağların ve karbonhidratların kullanılabilir enerjiye dönüştürülmesinde rol oynar.

Kırmızı kan hücrelerinin üretiminde kritik öneme sahip olmasının yanı sıra, B5 vitamini adrenal bezlerde seks ve stresle ilgili hormonların üretilmesine yardımcı olur.

Ayrıca sağlıklı bir sindirim sisteminin korunmasında rol oynar ve bu süreçte bağışıklık sistemini destekler. Çok daha önemlisi, "B vitamini kompleksindeki" diğer B vitaminleriyle birlikte çalışarak vücudun riboflavin (B2 vitamini) ve B6 gibi diğer besinleri metabolik destek için kullanmasına yardımcı olur.

Aşağıdaki tabloda günlük B5 vitamini ihtiyacı listelenmiştir. Bu miktarlar, sağlıklı bir hematolojik durumu olan ve serum B5 seviyelerini korumak için gereken miktardır. Ayrıca 0 ila 12 aylık bebekler için önerilen miktar sağlıklı, anne sütüyle beslenen bebekler içindir.

B5 vitamini içeren yiyecekler

En iyi B5 vitamini kaynağı nedir? İşte en fazla B5 vitamini içeren besinler

• Tavuk karaciğeri

• Ay çekirdeği

• Avokado

• Portobello mantarı

• Tatlı patates

• Somon

• Mercimek

• Mısır

• Güneşte kurutulmuş domates

• Yumurta

• Karnabahar

1. Kardiyovasküler sağlığı destekler

Vücudumuz kolesterol sentezlemek için pantotenik aside ihtiyaç duyar. Pantotenik asidin bir türevine pantetin adı verilir ve özellikle normal kolesterol seviyelerini koruyarak kalp fonksiyonlarını olumlu yönde etkileme kabiliyeti araştırılmıştır. Bu maddenin arterlerin korunmasına yardımcı olduğu ve muhtemelen kalp krizi veya felce yol açabilecek tehlikeli plak birikimini önlediği gözlenmiştir.

Yüksek serum LDL kolesterol konsantrasyonu koroner kalp hastalığı için önemli bir risk faktörüdür. Çok sayıda çalışma B5 vitamininin kan lipit seviyesi yüksek olan kişilerdeki "kötü" LDL kolesterol ve trigliserit seviyelerini azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir. B5 aynı zamanda "iyi" HDL kolesterolün yükselmesine de yardımcı olur.

Günlük 900 miligram B5 vitamini dozunun LDL (kötü) kolesterolü ve trigliseritleri düşürerek kardiyovasküler hastalık riskini azalttığı belirtilmiştir. Göz önünde bulundurulması gereken husus ise bu değerin, önerilen günlük B5 vitamini miktarından önemli ölçüde yüksek olmasıdır. Bu nedenle B5 takviyesi yolu ile kolesterol seviyesinin düşürülmesi tedavi yöntemi yalnızca doktor gözetiminde yapılmalıdır.

Bazı çalışmalarda ise B5 alımının diyabetli kişilerde kolesterol ve trigliserit seviyelerini düşürmeye yardımcı olduğu da kanıtlanmıştır. Ancak bu konudaki çalışmalar henüz yetersizdir.

Sizin için seçtiğimiz en iyi b kompleks vitamin takviyelerini incelemek için tıklayınız

2. Kırmızı kan hücrelerinin oluşmasına yardımcı olur

B5 vitamininin bir diğer önemli faydası da vücutta oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin oluşumuna yardımcı olmasıdır. B5 vitamininin vücutta iyon içeren bir oksijen taşıma proteini olan hemoglobin seviyesini arttırdığı gösterilmiştir. Bu, aneminin önlenmesi ve tedavisi için faydalı olduğu anlamına gelir.

3. Gıdaları enerjiye dönüştürür

Tüm B vitaminleri vücudunuzun karbonhidratları enerji üreten glikoza dönüştürmesine yardımcı olur. B5 vitamini bunu, enerji için glikoz formundaki şekerleri parçalayan koenzim A (CoA) olarak bilinen bir enzimi sentezleyerek yapar. Ayrıca yağları ve proteinleri sentezlemek ve metabolize etmek için de kullanılır.

B vitaminleri genel olarak vücudumuzun doku, kas ve organlarımızı yeniden inşa etmek için yediğimiz gıdaları kullanmasına yardımcı olur. Sindirim ve besin ekstraksiyonunda oynadığı rol nedeniyle, sindirim sorunları ciddi bir B5 vitamini eksikliğinin işareti olabilir.

Düzenli olarak pantotenik asit oranı yüksek gıdalar tüketmek metabolizmamızın optimum seviyelerde çalışmasına yardımcı olabilir.

4. Sağlıklı sinir fonksiyonunu korur

B5 vitamini sinir fonksiyonlarına yardımcı olmaktan, özellikle de asetilkolin adı verilen önemli bir molekülü oluşturmaktan sorumludur. Sinir sistemi asetilkoline bağlıdır. Bu, sinir sistemimizin organlarımızla iletişim kurmasını sağlayan birincil kimyasaldır.

Asetilkolin, beynimizin ve omuriliğimizin bağışıklık sistemimize, kalbimize, akciğerlerimize, böbreklerimize, dalağımıza, karaciğerimize ve daha fazlasına sinir sinyalleri göndermesini mümkün kılar. Ayrıca kaslara sinir sinyalleri göndermek için de kullanılır. Bu nedenle pantotenik asit eksikliğinde sinir hasarı ve hareket bozukluğu gelişebilir.

Ciddi bir B vitamini eksikliğinin birincil belirtilerinden biri, yanan ayak sendromu olarak bilinen bir durum da dahil olmak üzere kas bozukluğu ve ağrıdır. Bu durum, kişinin ayaklarında his eksikliği ile birlikte ağrılı yanma, iltihaplanma ve sürekli yorgunluk ve halsizlik hissi yaşadığında ortaya çıkar.

Sizin için seçtiğimiz en iyi b kompleks vitamin takviyelerini incelemek için tıklayınız

5. Zihinsel performansı geliştirir

B vitaminleri genel olarak zihinsel fonksiyonların iyileştirilmesiyle ilişkilendirilir. Çünkü beyin fonksiyonu hastalıkları veya yaşa bağlı hafıza ve fonksiyon kaybı gibi birçok sorun için riski azaltabilirler. Hatta bazı araştırmalar, bu vitaminlerdeki serebral eksikliğin nörodejenerasyon, bunama ve Alzheimer'a katkıda bulunabileceğini göstermektedir.

Uygun miktarda B vitamini almak hafıza kaybını, migren ağrılarını, kronik beyin sendromunu, depresyonu, uykusuzluğu ve hatta alkol bağımlılığını önlemeye yardımcı olabilir.

B5 vitamininin nörotransmitterleri düzenlediği ve hücreleri koruyan miyelinin oluşmasına yardımcı olan asetil-CoA sentezi için gerekli olduğu bilinmektedir. Bu nedenle normal beyin fonksiyonlarını destekleme ve stres, anksiyete ve depresyonla başa çıkmamıza yardımcı olma yeteneğine sahiptir.

Ayrıca uyanıklık veya yorgunluk hissiyle ilgili hormonları dengelediği ve metabolizmayı hızlandırdığı için vücut yorgunluğunu da azaltabilir.

Doktorlar bazen kronik olarak stresli olan kişilerde B5 vitamini eksiklikleri görürler. Eksikliğinde strese karşı etkili tepki verme yeteneği kaybedilmekte ve adrenal yorgunluk belirtileri görülmektedir.

Bu durum uyku, egzersiz, sorunlarla başa çıkma, ruh hali değişimleri, kilo alımı veya kaybı ve diğer stres semptomlarını içerebilir.

6. Vücudun stres tepkisini kontrol etmeye yardımcı olur

Pantotenik asidin faydaları arasında stresle başa çıkma yeteneği de yer alır. Bu nedenle kronik olarak stresli olan veya adrenal yorgunluk semptomlarıyla uğraşan kişilerin B vitamini takviyesi almaları şiddetle tavsiye edilir. Kronik stresin etkileriyle savaşmaya ve iştah, enerji, ruh hali, sıcaklık ve daha fazlasını kontrol etmeye yardımcı olabilirler.

B5 Vitamini adrenal fonksiyonun düzenlenmesinden ve stres hormonu kortizolün oluşturulmasından kısmen sorumludur. Çalışmalar, pantotenik asit takviyesinin adrenal hücreleri uyardığını ve ayrıca motivasyon ve konsantrasyonu korumak için ihtiyaç duyulan normal kortizol üretimine yardımcı olduğunu göstermiştir.

7. Yara iyileşmesine yardımcı olur

B5 vitamininin cilde faydaları nelerdir? Çalışmalar, pantotenik asidin radyasyon tedavisinden kaynaklanan cilt reaksiyonlarının tedavisinde yardımcı olabileceğini ve yara ve kesik iyileşmesini hızlandırabileceğini göstermiştir.

Ayrıca ciltteki kırışıklıklar ve koyu lekeler gibi erken yaşlanma görünümünü geciktirdiği bilinmektedir. B5 ayrıca egzama, böcek ısırıkları ve zehirli sarmaşık ile ilişkili semptomları azaltmaya yardımcı olabilir.

Son çalışmalardan elde edilen veriler, B5’in hücresel çoğalmadaki mekanizmalar nedeniyle ameliyat sonrası normal iyileşme sürecini hızlandırıcı bir etkiye neden olduğunu göstermektedir. Bunu nasıl yaptığına dair kesin mekanizma belirsizliğini korumaktadır. Ancak özellikle ameliyat sonrası cilt mukavemetinin artmasıyla önemli ölçüde ilişkilidir.

8. Romatoid artrit belirtilerini hafifletir

Bazı erken dönem çalışmalar B5 vitamininin romatoid artritin ağrılı semptomlarına yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Bir çalışma, romatoid artritli kişilerin kanlarında sağlıklı insanlara göre daha düşük seviyeler olabileceğini bulmuştur. Düşük B5 vitamini seviyeleri, ağrı, sertlik ve iltihaplanma dahil olmak üzere en şiddetli artrit semptomlarıyla ilişkili görünmektedir.

Yüksek dozda pantotenik asidin artritten muzdarip kişilerde iltihaplanma, sertlik ve ağrının kontrol edilmesine yardımcı olabileceği kaydedilmiştir. B vitamini kompleksi takviyeleri almak, daha düşük eklem ağrısı seviyeleri, gelişmiş kas gücü ve kas veya eklem yorgunluğu ile ilişkili daha az semptom ile ilişkilendirilmiştir.

9. Bağışıklık fonksiyonuna yardımcı olur

B5 Vitamini, bağışıklık sisteminin bizi potansiyel tehditlere karşı savunmak için ürettiği antikorların oluşturulmasına da yardımcı olur. Bunlar çevresel ve alerjik tepkilerin yanı sıra parazitler, bakteriler, virüsler, soğuk algınlığı veya grip ve toksinlerle mücadeleyi de içerebilir.

Çalışmalar, daha yüksek pantotenik asit alımının farklı zararlı parazitlerin çoğalmasında bir azalmaya neden olabileceğini ve tehlikeli bakterilerin büyümesini engellediğini göstermiştir. Örneğin, ölümcül bir parazit olan sıtma enfeksiyonunu azaltmaya yardımcı olabilir.

Ayrıca vücudun stres tepkisini kontrol etmeye yardımcı olarak bağışıklığımızı daha yüksek tutmaya yardımcı olabilir, böylece hastalanma riskini azaltır.

Sizin için seçtiğimiz en iyi b kompleks vitamin takviyelerini incelemek için tıklayınız

10. Akne ile mücadeleye ve cilt sağlığını korumaya yardımcı olur

B5, ciltteki kırışıklıklar, koyu lekeler ve renk bozuklukları gibi belirtiler de dahil olmak üzere erken yaşlanma görünümünü azaltmaya yardımcı olabilir. Çalışmalar ayrıca saç köklerinin pigmentasyonunda ve büyümesinde de önemli bir rol oynadığını ve yaşlanma sürecinde saçın rengini kaybetmesini önleyebileceğini göstermiştir.

Pantotenik asit akne için ne yapar? Son çalışmalara göre, B5 içeren takviyeler verilen kişilerde, vitamini almayanlara kıyasla akne salgınlarında azalma olduğunu göstermiştir.

Çalışma sonuçları, akneli yüz lezyonları olan sağlıklı yetişkinlerde pantotenik asit bazlı diyet takviyelerinin etkili, güvenli, iyi tolere edildiğini ve toplam akneyi azalttığını göstermektedir.

Sonuçlar, B5 vitamini almanın bölgeye özgü ve iltihaplı cilt akne lekelerini temizlemeye yardımcı olabileceğini ve bilinen herhangi bir yan etkiye neden olmadığını göstermektedir. Bunun nedeni kısmen bu besinin bağışıklıkta oynadığı rol ve vücut genelindeki iltihaplanmayı azaltması olabilir.

B5 vitamini neredeyse tüm gıdalarda bulunduğundan, insanların nadiren yetersiz beslendiği ve günlük yeterli kalori alamadığı gelişmiş Batı ülkelerinde eksikliği çok nadir görülür. Bununla birlikte, eksiklik diğer B vitaminlerinin eksiklikleri ile birlikte ortaya çıkabilir.

B5 vitamini eksikliğinin belirtileri aşağıdaki gibi listelenebilir:

• yorgunluk

• depresyon

• sinirlilik

• uykusuzluk

• mide ağrıları

• kusma

• yanan ayaklar

• üst solunum yolu enfeksiyonları

• kas krampları

Eksiklik geliştirme riski daha yüksek olan kişiler şunlardır:

• Alkolikler

• Oral kontraseptif/doğum kontrol hapı kullanan kadınlar

• Ağır beslenme yetersizliği olan kişiler

• Bazı ilaçlar veya bağırsak bozuklukları nedeniyle vitamin ve mineral emilimi bozulmuş kişiler

Pantotenik asidin yan etkileri nelerdir? Uygun miktarlarda tüketildiğinde genellikle çok güvenli olsa da, daha büyük porsiyonlar ishal gibi yan etkilere yol açabilir ve hatta kanama riskinizi artırabilir.

Hamilelik veya emzirme durumunda, günde 6 mg’lık dozun aşılmamasında fayda bulunmaktadır.

Ayrıca hemofili ve gastrointestinal rahatsızlıkları olan hastalar için, bir pantotenik asit türevi olan dekspantenol alımı genellikle önerilmez. Çünkü bu ilaç kanamanın durması için geçen süreyi uzatabilir.

Bazı çalışmalar ayrıca pantotenik asidin, Alzheimer hastalığını tedavi etmek için kullanılan kolinesteraz inhibitörleri adı verilen bir grup ilacın etkilerini artırabileceğini göstermektedir. Bu ilaçları ve B5'i birlikte almak ciddi yan etkilere yol açabileceğinden, bu ikisi birlikte yalnızca doktor gözetimi altında kullanılmalıdır.

Bazı kaynaklar ayrıca B5'in antibiyotik tetrasiklinin emilimini ve etkinliğini engelleyebileceğini göstermektedir. Bir antibiyotik reçetesini tamamlarken B vitaminlerini tetrasiklinden farklı zamanlarda almalısınız.

B3 vitamini ülkemizde genellikle tek başına satışa sunulmamakta olup B-kompleks veya multivitamin içeren ürünlerle birlikte temin edilebilmektedir.

B5 vitamini ne işe yarar?

B5 vitamini, vücuttaki enerji üretim süreçlerine katkı sağlar, yağ metabolizmasını destekler, sinir sistemi sağlığını korur, cilt sağlığını destekler ve stresle başa çıkmada rol oynar.

B5 vitamini hangi yiyeceklerde var?

B5 vitamini et, tavuk, balık, süt ürünleri, yumurta, fındık, tohumlar, brokoli ve avokado gibi besinlerde bulunur.

B5 vitamini eksikliğinde ne olur?

B5 vitamini eksikliği, yorgunluk, uyuşukluk, mide problemleri, cilt sorunları ve saç dökülmesi gibi belirtilere yol açabilir.

B5 vitamini cilde ne işe yarar?

B5 vitamini cilt sağlığını destekler, cilt bariyerini güçlendirir, cilt yenilenmesini teşvik eder ve nem dengesini korur. Ayrıca yaşlanmanın belirtilerini azaltıcı etki gösterir.

B5 vitamini eksikliği nasıl giderilir?

B5 vitamini eksikliği genellikle dengeli bir beslenme düzeni oluşturmak ve B5 vitamini içeren besinleri tüketmekle giderilebilir.